قرص رفع کم خونی آیروسان

کم خونی یک اختلال خونی است که در صورت عدم وجود گلبول‌های قرمز کافی و یا عدم کارایی مطلوب گلبول‌های قرمز خون ایجاد می‌شود. برخی از انواع کم‌خونی ارثی هستند، اما افراد ممکن است در طول زندگی به صورت اکتسابی نیز به کم‌خونی مبتلا شوند که می تواند کوتاه مدت یا بلند مدت و از خفیف تا شدید متغیر باشد.

کم‌خونی یا آنمی علل و انواع مختلفی دارد. یکی از انواع کم‌خونی که در اثر عدم تأمین نیاز بدن به ماده معدنی آهن رخ می‌دهد، کم‌خونی فقر آهن یا Iron deficiency Anemia نامیده می‌شود.

در این مقاله، قصد داریم تا در ارتباط با کم‌خونی کمبود آهن به بررسی علائم کم خونی شدید در بانوان و کودکان، بیان نقش آهن در کم خونی، ارائه اطلاعاتی پیرامون بهترین زمان مصرف قرص اهن برای کم خونی و معرفی بهترین مکمل آهن برای کم خونی بپردازیم.

چه افرادی بیشتر در معرض کم خونی فقر آهن هستند؟

• زنان در سنین باروری 
• نوزادان و کودکان

می توان گفت نوزادانی با شرایط زیر در معرض بالاترین خطر کمبود آهن قرار دارند:

– تولد زودتر از موعد یا وزن کم هنگام تولد

– کم خونی مادر در دوران بارداری

– استفاده از شیر گاو یا شیر بز قبل از 1 سالگی

– عدم مکمل یاری با آهن از 6 ماهگی

– مصرف شیر خشک غنی نشده با آهن

نیاز به آهن در کودکان در طول جهش رشد افزایش میابد و در صورت عدم تأمین آهن مورد نیاز، خطر کمبود آهن کودک را تهدید می کند.

بالاترین خطر کمبود آهن در کودکانی دیده می شود که شرایط زیر را دارا هستند:

– مصرف روزانه بیش از 24 اونس (710 میلی لیتر) شیر گاو، شیر بز یا شیر سویا در سنین 1 تا 5 سال

– ابتلا به عفونت های مزمن

– رژیم های غذایی محدود و عدم مصرف غذاهای سرشار ازآهن

– قرارگیری در معرض سرب

– وجود اضافه وزن یا چاقی

• گیاهخواران

افراد با رژیم گیاه خواری به دلیل عدم مصرف گوشت، اگر سایر سایر منابع غذایی آهن را نیز مصرف نکنند، در معرض خطر کم خونی ناشی از فقر آهن قرار می گیرند.

• اهداکنندگان مکرر خون

اهدای خون می تواند ذخایر آهن را کاهش دهد. افرادی که به طور معمول خون اهدا می کنند به علت از دست رفتن ذخیره آهن در معرض خطر کم خونی فقر آهن قرار می گیرند. فقر آهن در ورزشکاران استقامتی یا ورزشکاران با شدت زیاد، افراد مبتلا به بیماری های مزمن، بیماران بالای 65 سال و افرادی که جراحی باریاتریک انجام داده اند نیز احتمال بالایی دارد.

تشخیص فقر آهن

پزشک معمولاً با تجویز آزمایش شمارش کامل سلول های خون یا همان CBC و بررسی تعداد گلبول های قرمز،فقر آهن را بررسی می کند. آزمایش‌های بیشتری همچون ارزیابی فریتین سرم، آهن سرم، ظرفیت کل اتصال به آهن یا ترانسفرین نیز برای تشخیص کم خونی فقر آهن تجویز می شوند.

تغییرات پارامترهای آزمایشگاهی در آنمی فقر آهن در مقایسه با سایر انواع کم خونی

علائم کم خونی فقر آهن

فقر آهن در ابتدا می تواند آنقدر خفیف باشد که مورد توجه قرار نگیرد. اما با پیشرفت کمبود آهن در بدن و تشدید کم خونی، علائم و نشانه ها مشخص می شوند.

موارد زیر برخی از علائم و نشانه های فقر آهن را بیان می کند:

• خستگی مفرط
• احساس ضعف و بی حالی
• رنگ پریدگی
• درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع یا تنگی نفس
• عملکرد ضعیف سیستم ایمنی
• افزایش خطر بیماری قلبی یا نارسایی قلبی
• سردرد، سرگیجه یا سبکی سر
• سردی دست و پا
• التهاب یا درد زبان
• ناخن های شکننده و ریزش مو
• پیکا (هوس غیرمعمول برای مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک یا نشاسته)
• کم اشتهایی به خصوص در نوزادان و کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن
• کاهش رشد به ویژه در سنین رشد

بهترین زمان مصرف قرص اهن:

آهن با معده خالی یعنی حدود 1 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا، همراه با آب یا آب میوه (به خصوص آب میوه حاوی ویتامین C) بهتر جذب می شود.

با این حال، برای کاهش احتمال ناراحتی معده، آهن را می توان با غذا یا بلافاصله بعد از غذا مصرف کرد.

همچنین در صورت مصرف آنتی اسیدها، مکمل آهن باید با فاصله (دو ساعت قبل یا 4 ساعت بعد آن) استفاده شود.

مطالعات اخیر پیشنهاد کرده اند که مصرف آهن به صورت یک روز در میان به جای هر روز، ممکن است اثر بخشی بیشتری در بهبود کم خونی داشته باشد. بنابراین بهتر است در خصوص انتخاب مناسب ترین زمان و نحوه مصرف آهن برای کم خونی، با پزشک معالج مشورت شود.

تداخلات دارویی آهن:

آهن با مواد غذایی همچون تانن موجود در قهوه و چای، کلسیم، زینک، فیتات و پلی فنول ها (موجود در غلات، حبوبات و …) تداخل جذب دارد.

آنتی اسیدها و داروهای مهارکننده پمپ پروتون (PPI) که اسید معده را مهار می کنند، جذب آهن را کاهش می دهند.

جذب برخی داروها از جمله بیس فسفونات ها (آلندرونیت و…)، فلوروکینولون ها (سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین و …)، تتراسیکلین ها، لووتیروکسین، لوودوپا و … نیز تحت تأثر آهن قرار می گیرد.

در صورت مصرف هر کدام از داروهای فوق، برای مدیریت تداخلات باید با پزشک یا داروساز مشورت شود.

منع مصرف آهن برای کم خونی

مصرف مکمل آهن برای کم خونی در افراد مبتلا به هماتوکروماتوز، هموسیدروز و هموگلوبینوپاتی به علت وجود ذخایر آهن بالا، مبتلایان به بیماری های قلبی، افراد دچار کولیت یا سایر مشکلات روده و زخم توصیه نمی شود.